Πολιτισμός

Οι ομόρριζες λέξεις «αγνός» και «άγιος» συνδέονται σε γενικές γραμμές με την έννοια της ιερότητας και του θρησκευτικού σεβασμού, αλλά παρουσιάζουν ενδιαφέρουσες ιδιομορφίες

Η αθηναϊκή Εκκλησία του Δήμου καταπιανόταν στις συνεδριάσεις της τόσο με τα «ιερά» (θέματα που αφορούσαν παραδοσιακές τελετές, θυσίες κ.λπ.) όσο και με τα «όσια» (τα εγκόσμια, μη θρησκευτικά ζητήματα)

Ο κόσμος της θρησκείας των αρχαίων Ελλήνων παρουσιάζει μεγάλες διαφορές από τον αντίστοιχο κόσμο της χριστιανικής Ευρώπης, γεγονός που αποτυπώνεται ασφαλώς και στο θρησκευτικό λεξιλόγιο

Η έντονη έλξη που ένιωθαν για την Αθήνα οι απλοί πολίτες άλλων ελληνικών πόλεων ήταν απόρροια του γεγονότος ότι το δημοκρατικό της πολίτευμα ήταν συνυφασμένο με την έννοια της ελευθερίας

Οι όροι «αττικίζω» και «αττικισμός» μπορεί να φέρουν θετικό αλλά και αρνητικό σημασιολογικό φορτίο, το οποίο καθορίζεται ανάλογα με τις πολιτικές πεποιθήσεις εκείνων που τους χρησιμοποιούν

Ο οστρακισμός, η δι' οστράκων εξορία, δεν εφαρμοζόταν από τους Αθηναίους ως ποινή, αλλά ως ένα μέτρο προληπτικό προς υπεράσπιση του δημοκρατικού πολιτεύματος

Με την πάροδο του χρόνου ο όρος «δημοκρατία» καθιερώθηκε για το νέο πολιτικό σύστημα, καθώς ήταν εκείνος που εξέφραζε με απόλυτη σαφήνεια την κυρίαρχη κοινωνική τάξη

Σε ό,τι αφορά τον όρο «δημοκρατία» καθ’ εαυτόν, άγνωστο παραμένει το πότε και πού χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά

Η Εκκλησία του Δήμου ήταν το κυρίαρχο πολιτειακό όργανο της αθηναϊκής δημοκρατίας, καθώς σε αυτό λαμβάνονταν όλες οι αποφάσεις που αφορούσαν τα μείζονα ζητήματα

H εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα διαμόρφωσε μια νέα πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα, η οποία, όπως ήταν επόμενο, καθρεφτίστηκε και στο γλωσσικό πεδίο

Υπήρχαν δούλοι που υπέφεραν τα πάνδεινα, επειδή, κατά την κρίση των κυρίων τους, ήταν οι πλέον βάρβαροι και ως εκ τούτου δεν τους ταίριαζαν οικιακές ασχολίες ή άλλες σχετικά ήπιες μορφές εργασίας

Οι δούλοι διακρίνονταν σε συγκεκριμένες κατηγορίες βάσει των καθηκόντων με τα οποία ήταν επιφορτισμένοι

Οι όροι που χρησιμοποιούνταν ως επί το πλείστον εντός των ορίων του ελληνικού κόσμου προκειμένου να δηλωθεί ο τελών/η τελούσα σε κατάσταση δουλείας ήταν «δούλος/δούλη» και «οικέτης/οικέτις»

Σπανιότατες είναι στον Όμηρο οι λέξεις «δούλη» (μόνο στο θηλυκό γένος) και «ανδράπους» (ανδράποδον, δούλος, σκλάβος), ενώ ο όρος «γυναίκες» συχνά δηλώνει τις δούλες, τις σκλάβες

Η πολυμορφία όσον αφορά το καθεστώς της δουλείας στον αρχαίο ελληνικό κόσμο αντανακλάται στην ελληνική γλώσσα, η οποία διέθετε μια μεγάλη ποικιλία όρων που δήλωναν τον στερημένο ελευθεριών άνθρωπο

Η αχαλίνωτη γλώσσα της αρχαίας κωμωδίας ήταν μια εμπειρία απελευθερωτική, ένα θαύμα λυτρωτικό, καθώς είχε τη δύναμη να ελευθερώνει τα πάθη των ανθρώπων

Ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Πλούταρχος αντιτίθενται σαφώς στη διακωμώδηση της γλώσσας και στην αναπαράσταση-διαστρέβλωση της πραγματικότητας υπό το πρίσμα της παρωδίας

Το είδος της αρχαίας θεατρικής παράδοσης που ονομάζεται κωμωδία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας ανεστραμμένος καθρέφτης όπου αναπαριστάνεται η πραγματικότητα υπό το πρίσμα της παρωδίας

Στην αριστοφανική γλώσσα εν γένει συνυπάρχουν –θα έλεγε κανείς– όλες οι γνωστές μορφές αρχαίου ελληνικού λόγου

Στις κωμωδίες παρωδούνται και συνεπώς διαστρεβλώνονται οι μορφές και οι τρόποι εκφοράς του λόγου τόσο στον καθ’ ημέραν βίο όσο και στη λογοτεχνική και τη θεατρική παράδοση